Beret, z języka francuskiego béret, a ze starosłowiańskiego berrette, to nic innego jak nakrycie głowy. Wywodzi się on z Francji, gdzie noszony był nie tylko w chłodniejsze dni, ale nawet i w lato. Sądzono bowiem, że podnosi on prestiż noszącej go kobiety. Według dawnych stylistów francuskich, panie bardziej puszyste po przypięciu sobie do beretu piórka wyglądały bardziej smukło.
Miękkie, płaskie i okrągłe
Beret, jak zatem widać, to nic innego jak miękkie i płaskie nakrycie głowy, które jest noszone w różnych rozmiarach i różnych kolorach. Nosić go mogą zarówno panie jak i panowie. Jest to nakrycie głowy nie posiadające daszka. Beret jest najczęściej wykonany z filcu, rzadziej z aksamitu. W dobie lat 80. ubiegłego stulecia na ulicach naszych miast mogliśmy zobaczyć panie i panów noszących na swoich głowach berety wykonane na szydełku z włóczki. Te męskie berety często miały dorabiany daszek, zwany zaciemnikiem. Często też berety te wykańczane były na czubku ogonkiem lub tak zwaną antenką.
Raczej dla panów
Na początku pojawienia się beretu na świecie był on raczej męskim nakryciem głowy. Był najczęściej używany przez podróżnych i księży. W XV wieku upowszechnił się on wśród miejskich elit oraz ludzi pochodzących z warstw osób wykształconych. Z biegiem lat beret był noszony przez wszelkiego rodzaju młodzież akademicką i ludzi ze świata artystycznego. Nosiły go też tancerki i aktorki. Ale te berety najczęściej były malutkie, a panie nosiły go tylko na czubkach swoich głów. Niekiedy damy zakrywały takim małym berecikiem swoje spięte w kok włosy. W XX wieku, panie szczególnie, nosiły berety, by tym sposobem zademonstrować swoją niezależność finansową od mężczyzn. Wysublimowani panowie, często nie chcąc zaakceptować takiego stanu rzeczy, kobiety noszące berety nazwali bereciarami.
Część munduru
Berety także stanowią część munduru. Żołnierze muszą nosić je na bakier, to znaczy, że są one przekrzywione na prawą stronę. Kolor beretu oznacza przynależność żołnierza do konkretnej jednostki wojskowej.
Aby zasłonić sobie… ucięte ucho
W dobie średniowiecza osobom kradnącym sąd nakazywał obcięcie prawego ucha. Często się też zdarzało, że właśnie tacy osobnicy beretem noszonym na bakier zakrywali przykry mankament swojego ciała. Kobiety puszyste nosiły berety bez wszelkich ozdób. Zaś te bardziej szczupłe do beretu dopinały sobie kwiatki, suszone trawki lub broszki. Starsze damy wpinały sobie w beret srebrne spinki lub kazały na niego naszyć drogie kamienie, a te mniej zamożne – kolorowe guziki.
Ale beret…
W Rudniku, w województwie świętokrzyskim, znany był przypadek grubej Magdaleny, która nosiła na głowie ogromny beret z naszytym ptaszkiem na środku. Pewnego razu tak się opiła, wspomniana paniusia, że zdjęła z siebie całe ubranie, a intymne części swojego ciała dokładnie przykryła wielkim beretem. Zatem, aby nie stanowić tematu niesmacznych żartów i kpin w Rudniku panie nigdy nie chciały nosić filcowego beretu na głowie.
Ewa Michałowska-Walkiewicz
