Katarzyna II Aleksiejewna Wielka, urodzona 2 maja 1729 w Szczecinie jako Zofia Fryderyka Augusta, (niem. Sophie Friederike Auguste zu Anhalt-Zerbst-Dornburg), zm. 17 listopada 1796 r. w Petersburgu) -księżniczka anhalcka, żona wielkiego księcia, później cesarza rosyjskiego Piotra III, a po dokonaniu zamachu stanu samodzielna cesarzowa Rosji w latach 1762-1796.
Katarzyna Wielka nie była rodowitą Rosjanką, pokochała jednak Rosję na tyle mocno, by głównym jej celem stało się zmienienie jej oblicza i dziejów. Tą niemiecką księżniczkę sprowadzono do Rosji tylko w jednym celu − by zapewnić dynastii Romanowów następcę tronu. Katarzyna perfekcyjnie nauczyła się języka rosyjskiego oraz wbrew sprzeciwom ojca, przeszła na prawosławie. Postanowiła ciężko pracować, by zostać cesarzową. W tym celu w wieku czternastu lat była gotowa poślubić psychicznie okaleczonego i fizycznie oszpeconego podrostka – Piotra III. Małżeńskie plany ziściły się w 1745 roku, jednakże nie miało to być szczęśliwe małżeństwo.
Caryca Katarzyny II weszła do małżeńskiego łoża jako pełna wstydu dziewica a przy pomocy męża, pozostała nią przez prawie całą następną dekadę. Już w okresie narzeczeństwa przyszła caryca była wielce rozczarowana swoim narzeczonym. Piotr był brzydkim, złośliwym prostakiem i nie okazywał żadnego zainteresowania przyszłą oblubienicą. Znacznie większą radość sprawiała mu zabawa ołowianymi żołnierzykami, za pomocą których wiódł nie mające końca manewry. „Doskonale wiedziałam, że nie chce mnie widzieć i że nie budzę w nim żadnych uczuć”, napisała w swoich pamiętnikach. „Moje poczucie własnej wartości i próżność zostały zranione, lecz byłam zbyt dumna, by się skarżyć”.
Noc poślubna okazała się katastrofą. Wg pamiętników, Katarzyna ubrana w różową koszulę nocną specjalnie sprowadzoną z Paryża, naiwnie i z niecierpliwością czekała na swojego młodego męża, który w tym czasie hulał ze służbą. Pan młody zjawił się po północy, mówiąc, że „służbę ubawi oglądanie ich w łożu”. Ignorował ją całkowicie, zajęty własnymi rozrywkami. Czasami przynosił do alkowy pudło zabawek, zmuszając Katarzynę, by bawiła się z nim żołnierzykami. Pewnego razu znalazła w ich komnacie wiszącego na sznurze szczura. Piotr wyjaśnił, że gryzoń dopuścił się zdrady stanu i musiał ponieść karę. Przyszły car był wielce gadatliwy, bombardując oblubienicę trywialnymi opowieściami, które pochłaniały jego ograniczoną wyobraźnię. „Często byłam na śmierć znudzona jego wizytami, trwającymi niekiedy wiele godzin”, napisała. „Wyczerpywały mnie, Piotr bowiem nie siadał, ja zaś musiałam chodzić za nim po pokoju”. Nudne pogawędki nigdy jednak nie zawiodły małżonków do łoża, co bez wątpienia niepokoiło kobietę, która już jako nastolatka silnie odczuwała bliżej jeszcze nieokreślone fizyczne pragnienia. Im dłużej trwało owo nieskonsumowane małżeństwo, tym Piotr stawał się coraz bardziej nużący.
Pewnego razu małżonek postanowił, że zajmie się tresurą psów i zapełnił ich sypialnię szczekającymi czworonogami. „Spaliśmy w tym smrodzie”, zapisała Katarzyna. Mimo niespełnionego małżeństwa, Katarzyna wiedziała, że jej przyszłość związana jest z Rosją. Postanowiła więc gruntownie przyswoić sobie jej kulturę. Znalazła sobie również fizyczne zajęcie, by ulżyć napięciu niespełnionego małżeństwa, całymi godzinami jeżdżąc konno. „Im bardziej wyczerpujące było to ćwiczenie, tym bardziej je kochałam”, napisała w dzienniku. Piotr nie byłby zdolny do zadowolenia żony, nawet gdyby tego pragnął. Wedle słów francuskiego agenta Champeaux, książę „nie mógł mieć dzieci z powodu dolegliwości, którą ludy Wschodu usuwają, dokonując obrzezania. Piotr uważał jednak, że cierpi na nieuleczalną chorobę”. Miał stulejkę, deformację napletka powodującą, że erekcja była niezwykle bolesna. Nawet gdy w końcu wyraził zgodę na operację, która uwolniła go od tej przypadłości, dalej odmawiał sypiania z żoną. Zamiast tego wziął sobie szereg kochanek, informując Katarzynę o każdym podboju.
W tym czasie Katarzyna lepiej poznała uroki tego świata. Angażując się w niewinne dworskie flirty, zaczęła stopniowo odkrywać, że budzi w mężczyznach pożądanie. Wzrosła jej pewność siebie i erotyczne potrzeby. Wreszcie, w osiem lat po ślubie, zaniedbywana księżniczka utraciła dziewictwo z pewnym młodym oficerem. Po nim nastał szereg kochanków i kilka nieślubnych dzieci. W końcu nadszedł czas zemsty. Caryca Elżbieta zmarła w 1762 roku i Piotr objął panowanie nad poddanymi, którzy go szczerze nienawidzili. Zawarł pokój z królem Prus Fryderykiem Wielkim właśnie w chwili, gdy wojska rosyjskie tylko krok dzielił od pokonania armii pruskiej. Wywołał też wściekłość w szeregach swych wojsk, które zmusił do noszenia mundurów utrzymanych w pruskim stylu. Piotr III popełnił również kardynalny błąd, publicznie upokarzając swoją budzącą teraz respekt żonę. Zmusił ją do powstania, wraz z resztą poddanych, gdy wznoszono toast za rodzinę królewską. Jej godne zachowanie, pomimo zniewag, które jej wyrządzał, zjednało Katarzynie sympatię i szacunek poddanych. Wkrótce też zawiązał się wokół niej spisek, mający na celu obalenie cara. Mając za sobą całą rosyjską armię i arystokrację, Katarzyna zmusiła Piotra do abdykacji. Ogłosiła się carycą. Kilka dni później dyskretnie zamordowano jej męża. Wydaje się, że był daleko skuteczniejszym generałem ołowianych żołnierzyków, wiodącym boje na chłodnym małżeńskim łożu, niż carem Rosji.
Aleksandra Irzyńska
Bibliografia:
https://pl.wikipedia.org/wiki/Katarzyna_II_Wielka
http://www.granice.pl/publicystyka,cesarzowa-kochanka-reformatorka-katarzyna-wielka,731
M. Farquhar, Królewskie skandale, wyd. Weltbild
