Ciekawostki
Szlak Cysterski
Czy wiesz że ….
Jednymi z najciekawszych budowli jakie można zwiedzić w Polsce są opactwa i klasztory zakonu Cystersów. Ten założony w 1098 roku przez św. Roberta z Molesme katolicki zakon reformowany był jednym z największych i najbogatszych zakonów w Europie.
Do Polski Cystersi przybyli w połowie XII w.
Opactwa i klasztory cysterskie były w średniowieczu jednymi z najważniejszych ośrodków kultywujących kulturę, naukę, medycynę, wprowadzającymi wiele nowoczesnych zmian w rzemiośle i rolnictwie. Zakon budował młyny, browary, kuźnie, a także tworzył stawy rybne. Przykładem tego mogą być średniowieczne kuźnie które powstały na terenie wybudowanego w XII wieku klasztoru w Wąchocku, dzięki którym ośrodek ten był jednym z największych punktów wytopu żelaza w Polsce.
Od połowy XII do końca XIII w. w obrębie dzisiejszych granic Polski zostało ufundowanych 26 klasztorów męskich.
Bracia zakonni zajmowali się głównie uprawą roli, hodowlą zwierząt i rzemiosłem. Osuszali podmokłe tereny, zakładają na nich gospodarstwa rolne. Budowali młyny,tartaki, zakładali pierwsze szpitale.
Cystersom wprowadzali nowoczesne metody w rolnictwie, głównie w dziedzinie upraw roślin. Mnisi przepisywali księgi liturgiczne, ascetyczne, naukowe, a także teksty kazań i zbiory praw. Przy klasztorach powstawały bogate biblioteki a opactwa stały się centrami rozwoju myśli religijnej i naukowej. Cystersi jako jedni z pierwszych zaczęli stosować w budownictwie cegłę. Bardzo ważną sprawą był wkład zakonników w rozwój kolonizacji, gdyż często opactwa powstawały w miejscach odludnych i przy nich rozwijały się osiedla ludzkie, a z czasem miasteczka.
Cystersi nie są już tak znaczącym zakonem jak kiedyś. Jego upadek nastąpił w okresie zaborów kiedy to na przełomie XVIII i XIX w. nastąpiła kasata zakonu we wszystkich trzech zaborach.
Obecnie czynne są opactwa w kilku miejscach:
Krakowie Mogile, Jędrzejowie, Szczyrzycu, Wąchocku.
Zakon pozostawiając po sobie prawdziwe perełki architektury, które w większości w dobrym stanie przetrwały wszelkie nawiedzające nas wojny i konflikty.
Z myślą o chętnych do ich zwiedzania stworzono szlak turystyczny obejmujący klasztory cysterskie na terenie Polski. W opisie mamy podział na województwa.
Nie chcę tutaj wypisywać wszystkich miejsc (można to łatwo znaleźć w internecie), dlatego opisze tylko te moim zdaniem najciekawsze:
Henryków – barokowy zespół klasztorny zbudowany w latach 1682-1685
Krzeszów – późnobarokowy kościół z Mauzoleum Piastów i zespołem kaplic; pomnik historii
Lubiąż – barokowy zespół klasztorny, największe opactwo cysterskie w Europie,
Toruń – kościół św. Jakuba wraz z toruńską starówką wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO,
Ludźmierz – Sanktuarium Matki Bożej Ludźmierskiej, Gaździny Podhala
Rudy – ruiny dawnego klasztoru z dobrze zachowanym kościołem pocysterskim,
Wąchock
Ląd – pomnik historii – opactwo cystersów w Lądzie, Łekno,
Obra, Ołobok, Owińska,
Przemęt, Wągrowiec, Wieleń Zaobrzański
Bierzwnik – dawne opactwo cystersów zajmowane jest przez parafię rzymskokatolicką,
Bukowo Morskie
Koszalin,
Woli
Ireneusz Piątek
Po więcej ciekawostek zapraszamy TUTAJ
