Na przełomie XIX i XX wieku sport w świadomości ludzi niemal na całym świecie zaczął odgrywać coraz większą rolę. Dzięki francuskiemu baronowi Pierrowi de Coubertin wskrzeszona została idea olimpizmu (z jego inicjatywy pierwsze igrzyska olimpijskie odbyły się w Atenach w 1896 roku i od tamtej pory z przerwami na dwie wojny światowe odbywają się, co cztery lata). Równocześnie nastąpił rozwój sportu rekreacyjnego – ludzie zaczęli zwracać coraz większą uwagę na sprawność fizyczną.
W carskiej Rosji rozwój sportu był opóźniony o dziesiątki lat w porównaniu do krajów zachodnich. Wychowanie fizyczne nie nadążało z tendencjami rozwojowymi. Z czasem ludzie zaczęli zwracać uwagę, że sport może być doraźnym ratunkiem, aby polepszyć ogólny zły stan zdrowotny społeczeństwa. Coraz częściej zagadnienia związane ze sportem przedstawiane były na łamach prasy. W Warszawie zjawisko to przybrało na sile pod koniec XIX wieku. Do wybuchu I wojny światowej szeroko rozumiany dzisiaj sport systematycznie się rozwijał. Zwiększyło się zainteresowanie zawodami odbywającymi się na terenie Warszawy. Proces ten chciałbym przedstawić na przykładzie najbardziej poczytnej wówczas gazety – „Kuriera Warszawskiego” w roku 1912 (wybrałem ten rok ze względu na ciekawą cezurę czasową: tuż przed wybuchem wielkiej wojny, igrzyska olimpijskie w Sztokholmie i kilka innych interesujących wydarzeń mających wówczas miejsce). Niektóre wydarzenia uzupełnię faktami zawartymi we wspomnieniach spisanych przez Tadeusza Grabowskiego pod tytułem „Z lamusa warszawskiego sportu”, wydanym w 1957 roku. Jest to znakomita i barwna opowieść o początkach warszawskiego sportu, widzianego oczami młodego sportowca i pasjonata. Tadeusz Grabowski (1899-1985) był jednym z najlepszych piłkarzy występujących w Warszawie w pierwszym dziesięcioleciu niepodległej II Rzeczypospolitej. Grał głównie na pozycji środkowego napastnika w kilku warszawskich klubach: Wiśle, Koronie, a następnie do końca kariery w Polonii.
„Kurier Warszawski” powstał w 1821 roku i należy do najstarszych polskich czasopism. Wydawany był do 1939 roku. Największy jego rozkwit przypadł na lata 1866-1885, kiedy redaktorem naczelnym był Wacław Szymanowski. W tym czasie przekształcił się z pisma rejestrującego główne wydarzenia dnia codziennego Warszawy w wielki nowoczesny dziennik o dwóch edycjach – porannej i wieczornej. Należał wtedy do najbardziej dochodowych czasopism warszawskich. W latach dziewięćdziesiątych XIX stulecia redakcja pisma i jego drukarnia przeniosły się ze skromnego lokalu przy ulicy Wierzbowej 9 do dużego apartamentu przy Krakowskim Przedmieściu 40.
Na początku XX wieku właścicielami „Kuriera Warszawskiego” zostali spadkobiercy Wacława Szymanowskiego i Franciszka Salezego Lewentala. W omawianym okresie jego redakcją kierował Konrad Olchowicz (1858-1924). Pochodził on z rodziny ziemiańskiej zamieszkałej na Wołyniu. Po odbyciu studiów prawniczych we Lwowie i Wiedniu podjął pracę w redakcji „KW” jako redaktor działu finansowo-gospodarczego, a od 1906 roku został redaktorem naczelnym (pozostał nim do śmierci). Wcześniej jeszcze jako pracownik dziennika ożenił się z drugą córką Wacława Szymanowskiego, Heleną i w ten sposób stał się jego współwłaścicielem. W tamtym okresie w redakcji znalazło się wielu utalentowanych dziennikarzy takich jak np. Władysław Korotyński, a współpracownikami byli znani publicyści i literaci m.in. Henryk Sienkiewicz, Kazimierz Przerwa-Tetmajer. To spowodowało, że „Kurier Warszawski” stanowił wówczas najpoważniejszy organ prasowy w Warszawie. Jego nakład w 1904 roku wynosił 27 tysięcy egzemplarzy, a w 1909 już 33 tys. Był to najwyższy nakład pism warszawskich.
Bibliografia:
- Bazylow Krzysztof, Górski Piotr, Petruczenko Maciej, Kulisy olimpiad: od Aten do Barcelony, Warszawa 1992.
- Giełżyński Witold, Prasa warszawska 1661-1914, Warszawa 1962.
- Gowarzewski Andrzej i in., Polonia, Warszawianka, Gwardia. Prawdziwa historia trzech klubów, „Kolekcja klubów’, t. 7, Katowice 2003.
- Grabowski Tadeusz, Z lamusa warszawskiego sportu, Warszawa 1957.
- Kmiecik Zenon, Prasa warszawska w latach 1908-1918, Warszawa 1981.
- „Kurier Warszawski” 1912.
- Prasa polska w latach 1864-1918, red. Jerzy Łojek, Warszawa 1976.
