Biało-czerwona szachownica, która jest rozpoznawalnym na całym świecie znakiem polskich lotników, ma już niemal 100 lat. Malowano ją na polskich samolotach już w czasie wojny polsko-bolszewickiej oraz w okresie II wojny światowej, gdy polscy lotnicy latali w barwach wojsk innych krajów. Mało osób jednak wie, skąd się ona wzięła, dlatego postanowiliśmy przybliżyć jej ciekawą historię.
Znaki narodowe na samolotach – skąd się wzięły
Zanim jednak opowiemy o samej szachownicy, chcemy wspomnieć w kilku słowach o tym skąd się wzięły znaki narodowe na samolotach. W czasie I wojny światowej, gdy do walki zaczęto wykorzystywać samoloty, obrona przeciwlotnicza miała więc spore problemy z rozpoznawaniem, które samoloty należą do wroga, a które nie. Niestety, w większości były to samoloty tych samych producentów i z tego powodu wiele się od siebie nie różniły. Zaistniała więc konieczność znakowania samolotów, by w łatwy i szybki sposób można było rozpoznać ich przynależność.
Na samolotach Ententy pojawiały się kokardy, będąca nawiązaniem do Rewolucji Francuskiej. Każde z państw należących do grupy miało inną kombinację barw, ustaloną w zależności od jego barw narodowych. Wojska z Państw Centralnych malowały krzyże typu maltańskiego. Znaki te malowano na skrzydłach i kadłubach samolotów.
Oprócz znaków przynależności państwowej, wielu pilotów, należących do C.K.Lotnictwa, wśród których było również sporo Polaków, obok symboli narodowych malowało również swoje prywatne znaki. Taki znak miał m.in. Franciszek Peter i por. Stefan Stec, który swój samolot oznaczył biało-czerwoną szachownicą.
Znak prywatny znakiem państwowym
Porucznik Stefan Stec, który swój samolot oznakował biało-czerwoną szachownicą, 15 listopada 1918 r. przyleciał z oblężonego Lwowa do Warszawy z meldunkiem. Gdy znak zobaczył ppłk Hipolit Łossowski, to uznał, że doskonale spełnia on wszystkie warunki, by stać się znakiem przynależności państwowej i już 15 grudnia 1918 r. Szef Sztabu Generalnego Wojska Polskiego wydał rozporządzenie, w którym ogłosił, że czerwono-biała szachownica będzie znakiem, którym będą znakowane samoloty Wojska Polskiego.
Biało-czerwona szachownica w wersji oryginalnej miała tylko cztery pola, bez żadnych obwódek. Lewe dolne i prawe górne – białe, lewe górne i prawe dolne – karmazynowe. Dopiero w 1993 r. wprowadzono zmiany, w wyniku których biało-czerwona szachownica została obrócona o 90° (lewe dolne i prawe górne pole – karmazynowe, prawe dolne i lewe górne – białe) i wzbogacona o pola skrajne w kolorach naprzemiennych. Stosunek szerokości pola szachownicy do pola skrajnego ustalono na 1:5.
Artykuł został napisany przy współpracy z marką Surge Polonia.
