Home I wś, okres międzywojenny i II wś Konferencje koalicji antyhitlerowskiej 1940-1945. Część 2.

Konferencje koalicji antyhitlerowskiej 1940-1945. Część 2.

przez historyk
0 komentarz

Jedną z najważniejszych konferencji, z polskiego punktu widzenia, było spotkanie w Teheranie, odbywające się w dniach 28 XI-1 XII 1943 r. Ustalono na nim, że wschodnia granica powojennej Polski będzie przebiegać według linii lorda Curzona, a granica zachodnia oprze się o Odrę. Związek Radziecki otrzymał wstępną zgodę na przyłączenie północno-wschodniej części Prus z Królewcem. Dyskutowano również kwestię "rozczłonkowania" Niemiec na mniejsze państwa. Anglicy zaprezentowali koncepcję swoistej odbudowy Austro-Węgier w postaci federacji naddunajskiej. W kwestii Bliskiego Wschodu zdecydowano się na przywrócenie suwerenności Iranowi po zakończonej wojnie. Aby przyspieszyć koniec wojny Amerykanie mieli naciskać na Finów, by się z niej wycofali. Natomiast próbowano wciągnąć Turcję do walki przeciwko III Rzeszy. Uzgodniono także udzielenie wsparcia dla partyzantki jugosłowiańskiej oraz potwierdzono początek operacji "Overlord" na maj 1944 r.

Upłynęło sporo czasu zanim zorganizowano kolejną wspólną konferencję. Odbyła się ona ponownie w Quebec we wrześniu (12-17) 1944 r. Było to spotkanie amerykańsko-brytyjskie. Dyskutowano głównie nad kwestią "niemiecką". Chodziło o porozumienie w sprawie podziału Niemiec na trzy strefy okupacyjne, wytyczenie granic tych stref oraz podział Berlina na trzy sektory wraz z ustanowieniem w tym mieście sojuszniczej komendantury wojskowej. Poświęcono również chwilę na omówienie tzw. Planu Morgenthaua. Był to program przeszkodzenia Niemcom w wywołaniu III wojny światowej. Miało się to odbyć poprzez likwidację niemieckiego przemysłu, przekształcenie Niemców w naród "pasterski", znaczne okrojenie ich państwa oraz jego podział.
Churchill starał się także znaleźć wsparcie dyplomatyczne w celu powstrzymania zapędów Stalina w Europie Środkowej i Bałkanach.

Ogromne sukcesy Armii Czerwonej oraz zbliżający się koniec wojny w Europie, skłonił Stalina do wyrażenia swojej zgody na spotkanie z Anglosasami. Konferencja odbyła się w Jałcie (4-11 II 1945). Rozmowy były zdominowane przez problematykę powojennej przyszłości Niemiec oraz kształtu Powszechnej Organizacji Międzynarodowej. Zgodzono się na podział państwa niemieckiego przez specjalnie utworzoną do tego celu komisję. Zamiast trzech stref okupacyjnych miało być ich cztery. Miano wydzielić dla Francji jedną strefę oraz dopuścić ją do udziału w Sojuszniczej Komisji Kontroli. Rzecznikiem interesów Paryża był Churchill, obawiający się zachwiania równowagi sił na rzecz ZSRR. Poruszono kwestię odszkodowań od Niemiec. Ostatecznie uchwalono powołanie specjalnej komisji z siedzibą w Moskwie do opracowania tego tematu.
Doszło do zasadniczych rozstrzygnięć problemów, jakie pojawiły się w czasie konferencji w Dumbarton Oaks (dotyczącą ONZ). W sprawach merytorycznych miała panować zasada jednomyślności, a w proceduralnych większości. Ustalono datę konferencji założycielskiej ONZ na 25 IV 1945 r. W zamian za zgodę Anglosasów na wprowadzenie do Zgromadzenia Ogólnego Białoruskiej i Ukraińskiej SRR, Rosjanie zgodzili się , aby członkami ONZ zostały te państwa, które do 1 III podpiszą Deklarację oraz wypowiedzą wojnę "Osi". USA dzięki temu wprowadziły sześć uzależnionych od siebie państw Ameryki Łacińskiej. Dyskutowano również problemy w koordynacji działań wojsk anglosaskich i Armii Czerwonej. A także kwestię przystąpienia ZSRR do wojny przeciwko Japonii. Jego ofensywa miała rozpocząć się w 2-3 miesiące od zakończenia działań wojennych w Europie. W zamian za wsparcie Stalin miał zachować dominację radziecką w Mongolii Zewnętrznej. Zgodzono się na aneksję Wysp Kurylskich przez Związek Radziecki. Ponadto anulowano skutki prawne przegranej przez Rosję wojny z lat 1904-1905. Czyli ZSRR otrzymał z powrotem południowy Sachalin i przyległe wyspy, wydzierżawienie bazy w Port Artur, radziecko-chińskie towarzystwo kolejowe. ZSRR podpisał także pakt przymierza i przyjaźni z Chinami.
Podjęto decyzje w sprawie formy rządów w Polsce i Jugosławii. Miały być one koalicyjne, ale z przewagą komunistów. Zmieniono status cieśnin czarnomorskich na korzystny dla ZSRR. Zdecydowano się na organizowanie stałych konferencji ministrów spraw zagranicznych.

Ostatnia z konferencji czasów wojny miała miejsce w Poczdamie i trwała od 17 lipca do 2 sierpnia. Obecni na niej byli Truman (zamiast Roosevelta), Stalin i Churchill (zastąpiony później przez Clementa Atlee). Rozważano kwestię dalszego funkcjonowania koalicji antyhitlerowskiej. Ogłoszono program 4xD na terenie Niemiec (demilitaryzacja, denazyfikacja, dekartelizacja, demokratyzacja). Powstała Sojusznicza Rada Kontroli Niemiec z siedzibą w Berlinie, złożona była z naczelnych dowódców wojskowych.
Długo dyskutowano kwestię odszkodowań. Anglosasi uważali, że każde państwo powinno je ściągać z terenów przez siebie okupowanych. Stalin chciał by robiono to z całych Niemiec, aby mieć dostęp do zaawansowanych technologicznie obszarów Zagłębia Ruhry. Ostatecznie przeważyło zdanie aliantów zachodnich, ale ZSRR zagwarantował sobie 10% ogólnej wartości odszkodowań ze stref "zachodnich" nieodpłatnie i 15% przez wymianę sprzętu i urządzeń. Powołana została Rada Ministrów Spraw Zagranicznych (USA, ZSRR, Anglia, Chiny, Francja), która miała przygotować traktaty pokojowe z Włochami, Rumunią, Bułgarią i Węgrami. A także stworzyć rekomendacje dla rozwiązań poszczególnych sporów terytorialnych. Rozpoczęto przygotowanie traktatu pokojowego z Niemcami oraz wezwano Tokio do natychmiastowej kapitulacji.

Licencja Creative Commons
Ten tekst jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.

 

You may also like

Zostaw komentarz

Ta strona korzysta z plików cookie, aby poprawić Twoje doświadczenia. Zakładamy, że się z tym zgadzasz, ale możesz zrezygnować, jeśli chcesz. OK Więcej

Polityka prywatności i plików cookie