Józef Zachariasz Bem znany również jako Murad Paşa to bohater trzech narodów: polskiego, węgierskiego i tureckiego. Był wybitnym strategiem, uczestniczył w powstaniu listopadowym, walczył w powstaniu węgierskim i dowodził armią turecką podczas obrony Aleppo. Armia Polska zawdzięcza Bemowi powołanie pierwszego w historii oddziału rakietników.
Wczesne lata i nauka
Józef Bem urodził się 14 marca 1794 roku w Busku niedaleko Tarnowa, gdzie spędził wczesne lata szkolne. Po przeprowadzce do Krakowa uczęszczał do Gimnazjum, następnie pobierał nauki w Korpusie Kadetów w klasie o profilu artyleryjskim, a kilka lat później był uczniem Szkoły Aplikacyjnej Artylerii i Inżynierii, gdzie otrzymał m.in. wykształcenie z zakresu wznoszenia fortyfikacji. Po ukończeniu szkoły z dyplomem inżyniera wojskowego i stopniem pułkownika wstąpił do armii Księstwa Warszawskiego.
Kariera wojskowa Józefa Bema
Pierwsze doświadczenia wojenne Józef Bem zdobył w czasie kampanii napoleońskiej przeciwko Rosji, walcząc w latach 1812-1813 pod Dyneburgiem, skąd wskutek klęski Napoleona powrócił w rodzinne strony i przez kilka lat zajmował się gospodarstwem. Kilka lat później przyjechał do Warszawy, wstąpił do Wojska Królestwa Polskiego w randze kapitana i rozpoczął pracę naukową. Wykładał teorię artylerii w Szkole Zimowej Artylerii oraz prowadził pionierskie badania pirotechniczne dotyczące rakiet bojowych tzw. Rac kongrewskich. Wskutek nieudanego eksperymentu uległ poważnemu wypadkowi i wyjechał do Galicji. W tym czasie opublikował pracę pt. „Doświadczenia z rakietami kongrewskimi”, która została bardzo entuzjastycznie przyjęta przez europejskie środowiska naukowe. Osiągnięcia Józefa Bema w tej dziedzinie zaowocowały powołaniem pierwszego w historii oddziału rakietników.
Do czynnej służby powrócił na wieść o powstaniu listopadowym w 1831 roku, podczas którego z sukcesem dowodził oddziałami konnymi w czterech bitwach (pod Domanicami, Iganiami, Przetyczem i Długosiodłem). Kierował również obroną Warszawy.
Po powstaniu listopadowym
Po upadku powstania Józef Bem wyemigrował do Niemiec, a później do Paryża. W tym czasie związał się z Hotelem Lambert oraz współtworzył Towarzystwo Literatów Polskich. Podczas Wiosny Ludów w 1848 roku Bem walczył w obronie Wiednia, przez co musiał później szukać schronienia na Węgrzech, gdzie w kampanii zimowej dowodził zwycięskimi oddziałami, wyzwalając kolejne obszary Siedmiogrodu. Został mianowany naczelnym wodzem armii węgierskiej, ale również stąd zmuszony był wyjechać. Tym razem udał się do Turcji, wstąpił do armii sułtana (po konwersji na islam i przyjęciu miana Murad Paşa). W 1850 roku Józef Bem dowodził armią turecką w czasie obrony Aleppo. Miasto obronił, ale była to jego ostatnia walka.
Śmierć generała
Józef Bem zmarł na malarię w Aleppo w 1850 roku. Dopiero w 1928 roku polski rząd rozpoczął procedurę przewiezienia szczątków generała do kraju. Rok później po uroczystej honorowej eskorcie, prochy Józefa Bema spoczęły w tarnowskim mauzoleum. Józef Bem był wybitnym strategiem, cenionym i szanowanym przez żołnierzy dowódcą, poliglotą, generałem i pisarzem, którego zasługi zostały docenione już za życia m.in. Złotym Krzyżem Virtuti Militari. Na jego cześć powstało wiele pomników i utworów literackich, zarówno w Polsce, jak i za granicą.
Źródło: Artykuł partnerski
