Od trzeciego tysiąclecia p.n.e.
Miejsce, gdzie są gromadzone, a zarazem przechowywane materiały prasowe i książki, nazywane jest powszechnie biblioteką. Nazwa biblioteka pochodzi z połączenia dwóch słów greckich „biblion”, oznaczającego książkę oraz „thēke”, co oznacza zbiornik.
W starożytności
Pierwsze biblioteki zakładano już w trzecim tysiącleciu okresu starożytności. W Egipcie za czasów rządów IV dynastii, czyli w latach 2600-2480 p.n.e., żyło dwóch kapłanów. Byli oni zarazem dygnitarzami na dworze panującego wówczas faraona Cheopsa. Faraon ten wspomnianych kapłanów nazywał „pisarzami domu ksiąg". Sformułowanie dom ksiąg sugeruje nam, że już wtedy było takie miejsce, gdzie przechowywano zgromadzone księgi i starodruki. Oni zostali zatem nazwani pierwszymi bibliotekarzami na świecie.
A w Mezopotamii…
W Mezopotamii również gromadzono ważne i wartościowe zbiory księgarskie. Odkryty w XIX wieku pałac króla asyryjsko-babilońskiego Sanheriba, a także jego biblioteka pałacowa, zachwycały niezwykłością zbiorów. Została ona założona przez jego wnuka Assurbanipala.Posiadała ponad 25 000 glinianych tabliczek pokrytych pismem klinowym. Każda z nich na końcu spisanego tekstu zawierała podpis, co świadczy o jej własności przypisanej autorowi. Ich uzupełnieniem jest spis biblioteczny, który zwyczajowo nazwany jest katalogiem bibliotecznym. Był on uporządkowany według spisu treści i podzielony na działy tematyczne.
Okres dawnych Hellenów
W starożytnej Grecji natomiast za najstarsze biblioteki uważano zbiór ksiąg tyrana Polikratesa na wyspie Samos, a także Pizystrata w Atenach. Powstały one w VI wieku p.n.e. Z biegiem lat Grecy przestali polegać na przekazie słownym. Zaczęli interesować się formą pisaną, dlatego też ich księgozbiory powiększały się w bardzo szybkim tempie. Hellenistyczne biblioteki posiadały swój specyficzny charakter. Już w V wieku p.n.e. komedia grecka mówi o zawodzie księgarza i miejscu, gdzie znajdują się zapisy ludzkie.
Biblioteka Aleksandryjska
Najsłynniejsza była natomiast biblioteka w Aleksandrii, zwana potocznie aleksandryjską. Była to biblioteka Ptolemeuszy, a powstała ona w czasach ich świetności. Liczyła ponad 700 tysięcy papirusów i zwojów piśmiennictwa greckiego. Zgromadzone w niej zbiory służyły jako pomoc jedynie dla nauczycieli.
W Imperium Rzymskim
Jeśli zaś chodzi o bibliotekę rzymską, jej pierwsze księgozbiory stanowiły zapiski greckie, które zdobyto w czasie wypraw wojennych. Za czasów republiki rzymskiej, pojawiały się sukcesywnie biblioteki prywatne. W I wieku p.n.e. nie należały one już do rzadkości. Biblioteki prywatne były zakładane w willach wielkich bogaczy rzymskich. Rzymianie chętnie umieszczali zwoje papirusowe także w prywatnych łaźniach, które stanowiły miejsce spotkań towarzyskich i licznych konwersacji na tematy filozoficzne i dotyczące polityki.
Biblioteka publiczna
Idea założenia pierwszej biblioteki publicznej, czyli takiej, z której mogli korzystać wszyscy Rzymianie bez względu na ich status materialny, wyszła od Juliusza Cezara. On wyznaczył Warrona jako człowieka odpowiedzialnego za to przedsięwzięcie. Na Forum Romanum w świątyni Wolności założono zatem pierwszą bibliotekę publiczną.
Ewa Michałowska-Walkiewicz
