Termometr jest prostym urządzeniem, obecnym w każdym współczesnym domu. Służy on do pomiaru ciepłoty ludzkiego ciała, a inny jego rodzaj do pomiaru temperatury pomieszczenia lub powietrza. Historia termometru doskonale pamięta okres starożytny. Jego pierwsze wersje były bardzo proste, a co się z tym wiąże, były one oczywiście mało precyzyjne.
Pierwsi byli Grecy
Pierwsze informacje dotyczące pomiaru ludzkiej temperatury pochodzą z okresu, w którym żyli starożytni Grecy i Rzymianie. We wspomnianych czasach stosowano termometry działające na zasadzie fizyki, a mianowicie o możliwości rozszerzalności cieczy lub gazu, w zależności od wysokości temperatury, w jakiej się te substancje znajdują. Najwcześniej skonstruowanym urządzeniem wykorzystywanym do pomiaru temperatury ciała był termoskop. Został on wynaleziony przez greckiego filozofa Herona z Aleksandrii. Miało to miejsce w pierwszym wieku naszej ery. Termoskop składał się ze szklanego wąskiego naczynka z hermetycznie zamkniętą w nim cieczą w jeszcze węższej rurce mieszczącej się w środku tego naczynka. Pod wpływem różnic temperaturowych ciecz w termoskopie rozszerzała się lub kurczyła, powodując podnoszenie się jej stanu w rurce lub jej opadaniu. Co warto podkreślić, termoskop nie posiadał skali temperaturowej i z tego powodu nie był dokładnym miernikiem.
Pierwszy dokładny termometr
Dokładny termometr, oczywiście z dokładną skalą służącą do pomiaru temperatury, został wynaleziony w roku 1592. Dokonał tego włoski badacz Galileusz Galilei. Właśnie termometr Galileusza, już wtedy zwany znany jako „bańka z cieczą pomiarową”, składał się z hermetycznie zamkniętej, wcześniej już wspomnianej, bańki wypełnionej alkoholem, który świetnie reagował na wysokość temperatury. Bańka pomiarowa Galileusza posiadała dodatkowo grubą też szklaną rurkę z wąskim przewężeniem zmierzającym ku końcowi całego urządzenia. Oczywiście pod wpływem zmiany temperatury alkohol w tej bańce rozszerzał się lub kurczył, co powodowało jego przemieszczanie się w hermetycznej rurce. Skala mierzonej temperatury była dokładnie oznakowywana w tego rodzaju termoskopie.
W kolejnych latach
Z biegiem lat termometry uległy szeregowi udoskonaleń. W 1714 roku Niemiec, Daniel Gabriel Fahrenheit, z wykształcenia fizyk, wynalazł termometr rtęciowy. Metal ten, zachowujący się pod wpływem temperatury jak ciecz, był urządzeniem bardziej precyzyjnym od tego z alkoholem. Fahrenheit opracował swoją skalę temperatury. W niej 0 stopni odpowiadało temperaturze zamarzania wody zmieszanej chlorkiem sodu, a 100 stopni odpowiadało temperaturze ciała ludzkiego.
Osiemnaste stulecie
W 1742 roku Szwed, Anders Celsius, który był astronomem, opracował inną niż znaną dotąd skalę temperatury. W niej 0 stopni oznaczało temperaturę zamarzania wody, a 100 stopni temperaturę jej wrzenia. Skala Celsiusa obecnie jest stosowana prawie na całym świecie.
Wiek później
W XIX wieku wymyślono bardzo nowoczesne termometry, tak zwane elektryczne lub inaczej bateryjne. W nich wykorzystuje się zjawiska oparte na charakterze prądu. W XX wieku opracowano termometry cyfrowe, na których pomiar wyświetlany jest na specjalnym wyświetlaczu ekranowym.
Jak nietrudno się domyśleć, w dobie dzisiejszej termometry są podstawowym urządzeniem wykorzystywanym na szeroką skalę w medycynie.
Ewa Michałowska-Walkiewicz
