Jak wprowadzano pieniądz papierowy?

    Pieniądz papierowy to dość nowy wynalazek. Jeszcze trzysta lat temu w użyciu były powszechnie srebrne i złote momenty. Jak to się stało, że zastąpił je świstek papieru?    

   Złote monety nie były specjalnie popularne w Europie pośredniowiecznej. Kruszec był trudnodostępny, w przeciwieństwie do srebra, które Hiszpanie przywozili ze swoich kolonii. Największe mocarstwa na kontynencie posługiwały się więc walutą opartą na tym surowcu. Hiszpania, Francja i Holandia. Także odgrywająca mniejszą rolę Anglia używała srebrnych funtów. Do czasu jednak.

                                                Złoto zamiast srebra

   Sławetna Rewolucja wyniosła na tron angielski Wilhelma Orańskiego, władcę Niderlandów. Razem z nim awansowała cała grupa przedsiębiorczych ludzi. Wzmocniła się także władza parlamentu. Splot wydarzeń sprawił, że skupiający się do tej pory na nauce Izaak Newton został mianowany nadzorcą mennicy królewskiej bijącej srebrne funty. Nowi władcy Anglii zamierzali jednak przeprowadzić operację, w wyniku której srebrne i złote monety zostałyby wyeliminowane na rzecz pieniądza papierowego. Opartego na zaufaniu do emitenta.

   Newton nadawał się idealnie na szefa placówki, mającej taki pieniądz emitować – był uznanym naukowcem o nieposzlakowanej opinii. Rzecz w tym, że oprócz nauki fascynowała go także alchemia. W której podstawową rolę odgrywało złoto.

                                           Pomysł na miarę potrzeb

   W tym momencie pojawił się problem. Złote monety miały w Anglii wartość (wyrażoną w srebrze) wyższą, niż na kontynencie. Tamtejsi kupcy zwietrzyli doskonały interes: wysyłali swoje towary na kontynent, gdzie żądali za nie złota. Jednocześnie, gdy importowali produkty, płacili za nie srebrem. W krótkim czasie na rynku zabrakło pieniędzy w ich fizycznej postaci. Teoretycznie można było bić złote monety, jednak byłoby to niepraktyczne.

   Postanowiono wykonać manewr jak na tamte czasy zupełnie nowatorski: po pierwsze, wypuścić na rynek pieniądze papierowe, a po drugie, uzależnić ich wartość nie od srebra, ale od złota. Tak też się stało.

                                         Bank Anglii emituje banknoty

   Zgodnie z zasadami przyjętymi przez nowopowołany Bank Anglii każdy, kto otrzymał z banku notę o określonej wartości w złocie, mógł zgłosić się do tegoż banku i podjąć z niego kruszec o tej właśnie wartości. Aby ułatwić ludziom życie zaczęto emitować banknoty o określonych nominałach. W ten sposób w obiegu pojawiły się pieniądze papierowe (które wcześniej wdrożył Bank Szwecji).

   Dla ówczesnych nie musiała to być aż taka rewolucja, jak nam się wydaje. W Europie XVIII wieku funkcjonowały już podstawowe narzędzia rynku finansowego: udziały, weksle, noty bankowe. Kupcy, zwłaszcza brytyjscy (uwaga: pamiętajmy, że na rynku angielskim brakowało srebra) praktycznie nie używali w rozliczeniach pieniądza fizycznego. Srebrne i złote monety krążyły po kontynencie, jednak w transakcjach handlowych wykorzystywano już instrumenty niefizyczne. Po wprowadzeniu pieniądza papierowego mogli się nimi posługiwać wszyscy.