Kompot, czyli owocowa mieszanka zalana wrzątkiem, to smaczny deser, który pamięta jeszcze średniowieczna Europa. Niejednokrotnie też, mianem kompotu nazywano owocową mieszankę, zasmażoną i zasypaną cukrem, którą dodawano do herbaty.
Z przyprawami
Aby zrobić kompot, całe owoce zawsze gotowano w słodkiej wodzie z dodatkiem wielu przypraw. Wśród tych przypraw prym wiodą goździki i kardamon. Tym samym mianem – kompotu – nazwany jest syrop owocowy z dodatkiem wanilii, cytryny lub pomarańczy. Syrop taki wlewa się do gorącej wody, uzyskując tym sposobem żądany kompot.
W średniowiecznej Polsce
Na dworze króla Kazimierza Wielkiego do gotowanych w wodzie owoców dodawano nie tylko cukier, ale też i rodzynki, które wcześniej często byłynamoczone w jakimś alkoholu. Podobno sam król Kazimierz delektował się takowym napojem nie tylko zaserwowanym po obiedzie, ale też i w przerwach między posiłkami. Przez okres panowania tego króla na polskim tronie, napój ten nosił nazwę „kompotu kazimierzowskiego”.
Kompot na ciepło i na zimno
Kompot odpowiadał średniowiecznemu twierdzeniu, że owoce gotowane w słodkim syropie krzepią organizm człowieka niczym suty obiad. Dlatego też już w dobie wieków średnich, dodawano słodkie owoce do placków, a nawet do pieczonego mięsa, które musiało być oczywiście zrolowane przed włożeniem do pieca.
Na zdrowie
Nazwa łacińska compositus, oznacza przede wszystkim mieszankę „na zdrowie”, w której prym nie tylko wiodą owoce, ale przede wszystkim cukier. W późnośredniowiecznej Anglii, żadna większa uczta nie mogła się obyć bez gorącego kompotu. Właśnie tam,często podawano kompot z kremami waniliowymi, które poprzez picie wspomnianego gorącego napoju szybciej były trawione.
W renesansie
W okresie odrodzenia kompot podawano jako schłodzony napój po lekkiej kolacji. Wierzono wówczas, że owoce z cukrem, fermentując, pomogą strawić szybciej zjedzoną kolację. Ponieważ napój ten był łatwy w przygotowaniu, a przede wszystkim niedrogi, kompot był nieodzownym napojem w każdej żydowskiej kuchni.
Francuskie przeciery owocowe
We Francji delektowano się owocowymi przecierami z dodatkiem cukru. Niejednokrotnie przeciery te rozcieńczano gorącą wodą i taki właśnie kompot, podawano po posiłkach do popicia.
Z rumem i bitą śmietaną
Niekiedy do przecierów owocowych dodawano rumu lub bitej śmietany.I taki właśnie smakołyk również nosił nazwę kompotu. W Polsce bardzo często się zdarzało, że mianem kompotu nazywano też wszelkie napoje mleczne. Ale zamiast owoców dodawano do nich orzechy, czekoladę i miód. Od tego ostatniego składnika, takowe mleczne kompoty nazywano „miodziakami”.
Ewa Michałowska-Walkiewicz
